Posts

निमसोड च्या ऐतिहासिक शिळा-शिल्पे,विरगळ, घुमट समाध्या, बारव, कोळेकर महाराजांच्या मठात संजीवन समाधी.

Image
शिळा-शिल्पे,विरगळ, घुमट समाध्या, कोळेकर महाराजांची संजीवन समाधी व मठ, बारव                             👉वीरगळ  एखादा शूर योद्धा युद्धात मृत झाला तर त्याच्या स्मृतीप्रीत्यर्थ शिळा किंवा स्तंभ उभारले जातात ज्याला "वीरगळ" म्हणतात. साधारणतः तीन टप्प्यांत याची विभागणी केली जाते. सर्वात खालच्या भागात योद्धा शत्रूशी लढताना दाखवतात.(मोठ्या युद्धासाठी हत्ती,अंबारी,घोडे दाखवले जातात. पशुधन रक्षणासाठी युद्ध झाले असेल तर योद्ध्यापाठी पशु दाखवले जातात. काहीवेळा हिंस्र श्वापदांशी लढणारा योद्धा देखील दाखवला जातो.) त्याच्या वरच्या टप्प्यात शहीद योद्धा अप्सरांसह स्वर्गाकडे सहगमन करत असतो. तर सर्वात वरच्या भागात योद्धा स्वर्गात त्याच्या पुरोहितासोबत शिवलिंगाचे पुजन करताना दिसतो. वीर ज्या संप्रदायाचा असेल त्या देवतेची मुर्ती सर्वात वरच्या टप्प्यावर असते. यात प्रामुख्याने शिवलिंग, विष्णु, गणपती, देवी तर काही ठिकाणी जैन तिर्थंकर सुद्धा असतात. क्वचीत वीरगळींवर शिलालेखही कोरलेले असतात. वीरगळींचे गोधन वीरगळ, आत्मबलिदान निदर्शक वीरगळ असे अनेक प्रकार आहेत.            अशा वीरगळ

२१ जून १७००* भूषणगड

Image
🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२१ जून १७००* परळीपासून बादशहाला सैन्यासह भूषणगडाकडे जावयाचे होते. भूषणगड परळीपासून रस्त्याने  ४५ मैल अंतरावर. परळीहून बादशहाने भूषणगडाकडे  जाण्यासाठी भर पावसाळ्यात २१ जून १७०० ला कूच केले. ज्या जनावरांवर सामानाची ओझी लावली होती ती जनावरे पटापट मरू लागली. कृष्णा नदीला पूर होता. त्यातून सैन्य मोठ्या मुष्किलीने पैलतीरी पोहोचले. शेकडो उपासमारीने मेले, पुढे हळूहळू मार्ग आक्रमत मोगली लष्कर २५ जुलै रोजी भूषणगडास पोहोचले व गडाचा ताबा मिळवला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *संदर्भ :- सह्याद्रीचे अग्नीकुंड*

किल्ले वसंतगड किल्ला ब्लॉग नंबर 2

Image
किल्ले वसंतगडावर एका बाजूस कोयना तर दुसऱ्या बाजूस कृष्णेचे खोरे आहे. गडावर दोन तलाव आहेत एकाचे नाव कृष्णा आहे जो तलाव पूर्ण भरल्यावर त्याचे पाणी कृष्णेला जाऊन मिळते आणि दुसरा तलाव आहे कोयना जो पूर्ण भरल्यावर त्याचे पाणी कोयनेला मिळते. गडाच्या तटाभोवती काही ठिकाणी हनुमानाची मंदिरे आहेत कारण रात्रीच्या वेळी गस्तीला असणाऱ्या सैनिकाचे भूत वगैरेकल्पनांनी मनोधैर्य खचू म्हणून या मंदिराची निर्मिती केली आहे.  तलाव शेजारी अनेक सैनिकांना मृत्यूनंतर दहनदिले असून त्यांच्यापत्नी देखील सती गेल्या आहेत.व्यापारी सामरिक भौगोलिक दृष्ट्या हा किल्ला कायमच महत्वाचा राहिला आहे. अफजल खानाच्या वधानंतर ज्यांना पगडी नेसवून सन्मान दिला ते म्हणजे सध्याच्या गडाखालच्या आबई च्या वाडीचे पगडे आडनावाचे लोक होत. गडाच्या कित्येक जमिनीची मालकी अजूनही कराडमधील लाटकर कुटुंबाकडे आहे त्याची त्यांना दरवर्षी सरकार तर्फे 1 रुपया कि बारा आणे वेतन मिळते.  असा हा आपला वसंतगड हा जतन करण्यासारखा ऐतिहासिक ठेवा आहे. आणि अजूनही निसर्गाशी झुंज देत बऱ्यापैकी भक्कम स्थितीत आहे. आणि  हा गड सुस्थितीत व स्वछ ठेवणे  आपल्या सर्वांचे कर्तव्य आहे.

राणी कि वाव

Image
राणी कि वाव : अहमदाबाद पासून जवळपास १२५ कि.मी. पाटण या प्राचीन सोळंकी राजवंशाची राजधानी असलेल्या ठिकाणी असलेली हि विहीर जी आपल्या अतिशय सुंदर, घडीव आणि अप्रतिम शिल्पकलेने भारतातील सर्व विहिरींची राणी असा बिरुद मिरवते ती हि राणी कि वाव (विहीर).  हा प्राचीन खजिना केवळ एका अवचित आलेल्या सरस्वती नदीच्या पुराने, पूर्ण विहीर गाळाने भरून गेल्यामुळे मुस्लिम आक्रमकांच्या तावडीतुन सुटला त्यामुळेच आज आपल्याला येथे असलेल्या सगळ्यामूर्ती या अखंडित स्वरूपात बघायला मिळतात, भगवान विष्णूच्या १२ अवतारांचे, अप्सरांचे, तात्कालिक समाजजीवनाचे अतिशय कलापूर्ण शिल्पांच्या स्वरूपात आपणास बघायला मिळते. आजही त्या काळातील भारतीय शिल्पकलेने केलेली प्रगती बघून आश्चर्यचकित व्हायला होते, हि शिल्पकला इसवी सन  पूर्वी भगवान गौतम बुद्धाच्याहि अगोदर चालू झाली आणि मग १२-१३ शतकापर्यंत आपल्या अत्तुच्य शिखरावर पोचून मुस्लिम आक्रमणानंतर नष्ट झाली. त्यानंतर शिवकाळातील आणि पेशवाई मध्ये निर्माण झालेली मंदिरे हि शिल्पकलेच्या दृष्टीने वाकाटक, शालिवाहनकालिन, चालुक्य कालीन, यादवकालीन मंदिरांपेक्षा खूपच खुजी वाटतात. आपल्यामध्ये इतिहासा

राठोड शब्दाची उत्पत्ती राष्ट्रकूट पासून झालेली आहे.

Image
राठोड शब्दाची उत्पत्ती राष्ट्रकूट पासून झालेली आहे. सम्राट अशोक यांच्या शीला लेखांमधून तशा स्वरूपाचे संदर्भ येत आहेत. 

सांगली जिल्ह्यातील दुष्काळी जत तालुक्याची वैशिष्ट्ये ऐकून थक्क व्हाल...

Image
सांगली जिल्ह्यातील दुष्काळी  जत तालुक्याची वैशिष्ट्ये ऐकून थक्क व्हाल... जत तालुक्याला रामायण महाभारत काळापासून संदर्भ आहेत. 1) भीमाने वध केलेल्या बंकासूराचे जतमध्ये प्राचीन मंदिर आहे.  बंकेश्वर नावाचे जगातील हे एकमेव मंदीर आहे.  2) काळवेदन राक्षसाचा वध करण्यासाठी श्रीकृष्णाने मुचकंदेश्वर ॠषींच्या आश्रमात आश्रय घेतला होता.  ते मुनीवर जत तालुक्यातील मुचंडी येथे वास्तवास होते. त्यांच्या नावावरून गावाचे नाव मुचंडी पडले आहे.  3) महर्षी वाल्मिकी यांनी ध्यान साधना केलेली गुफा कोळगिरी डोंगरात आहे.  त्याला जोगीहरी म्हणून ओळखले जाते.  वाल्या कोळी यांचे वास्तव्य होते म्हणून गावाचे नाव कोळगिरी पडले आहे.  4) श्री दत्त महाराज यांनी होम केलेल्या कुंडापैकी तिसरा कुंड जत तालुक्यातील तिकुंडी येथे आहे.  त्यामुळे गावाचे नाव तिकुंडी पडले आहे.  5) महात्मा बसवेश्वर यांच्या शरण दलाच्या सेनापती,  हजार वर्षापूर्वी सामुहिक विवाह पध्दती सुरू करणाऱ्या देवी दानम्मा यांचा जन्म जत तालुक्यात उमराणी येथे  झाला. गुड्डापूर हे त्यांचे सासर.  सध्या ते लिंगायत धर्माचे तिर्थक्षेत्र आहे.  6) हिंचगीरी सांप्रदायाचे संस्थापक भा

राजमाता राष्ट्रमाता जिजाऊ मासाहेब

Image
 शिंदखेड च्या पराक्रमी जाधव घराण्याचा वारसा घेऊन जन्मलेल्या जिजाऊ मासाहेब, तितक्याच तोलामोलाचा भोसले घराण्यात शहाजी राजे यांच्या राणीसाहेब म्हणून आल्या आणि आपल्या दूरदृष्टी, मुत्सद्दीपणा, आलेले अनेक दुःखद अनुभव, जिद्द अशा गुणांच्या बळावर त्यांनी आपले पुत्र शिवाजी महाराज यांना बालपणापासून आवश्यक ते शिक्षण दिले. महाराजांचे गुरुपद हे मातोश्री जिजाऊ यांनाच दिले जाते. 👉जिजाऊंचा करारी स्वभाव – जाधव आणि भोसले या दोन्ही घराण्यांत एका प्रसंगावरून वैर निर्माण झाले होते. या अशा अवघड प्रसंगानंतर, जिजाऊंनी आपल्या माहेरचे संबंध तोडले. सर्व नात्यांना बाजूला सारत कर्तव्य हाच आपला धर्म समजून शिवाजी राजांना योग्य प्रकारे वाढवण्यास सहयोग दिला. हा असा प्रसंग कुठल्याही स्त्रीसाठी जीवन हेलावून ठेवणारा ठरला असता परंतु जिजाऊंनी आपल्या करारी आणि एकनिष्ठ स्वभावाने त्यावर मात केली. 👉कौटुंबिक कर्तव्ये आणि राज्यकारभार – शिवाजी राजांना कसे घडवायचे याचे संपूर्ण ज्ञान जिजाऊंना होते. रामायण आणि महाभारतातील कथा जिजाऊ बाल शिवाजीला सांगत असत. महाभारतातील अनेक योद्ध्यांचे महात्म्य व त त्यांचे पराक्रम राजमाता