Posts

*१० जून १६७६*छत्रपती शिवरायांच्या 'दक्षिण दिग्विजय' मोहिमेस सुरुवात. राजाभिषेकानंतर छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 'दक्षिण दिग्विजय' मोहिम आखली. गोवळकोंडयाच्या कुतुबशाही बरोबर सख्य करून विजापुरच्या आदिलशाहीचा नाश करायचा हे या मोहिमेमागचे सूत्र होते.

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१० जून १२४६* अल्लाउद्दीन मसुद्शाहचा खून. नसीरुद्दीन महम्मद शाह दिल्लीचा सुलतान झाला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१० जून १६४०* सरनौबत नरवीर पिलाजी गोळे जयंती हिंदवी स्वराज्याचे पायदळ प्रमुख सरनौबत नरवीर पिलाजी गोळे यांच्या ३८१ व्या जयंती निम्मित विनम्र अभिवादन सरनौबत नरवीर पिलाजी गोळे यांचा जन्म जावळीच्या खोऱ्यातील गणी गावात झाला. चार छत्रपतींच्या सोबत इमानाने राहिलेलं मोजक्या घराण्यातील एक गोळे घराणे, ह्याच गोळे घराण्यातील इतिहासात एकनिष्ठ म्हणून उल्लेख आढळतो. पिरंगुट या गावी त्यांची पवित्र समाधी आहे. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१० जून १६६१* छत्रपती शिवरायांची 'कल्याण-भिवंडी'कडे मोहिम. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१० जून १६६४* विजापूर बादशाहाने सिद्दी अझीजखान यास छत्रपती शिवाजी महाराजांविरूद्ध तळकोकणावर रवाना केले.  अजीजखान आल्याचे कळताच वाडीकर लखम सावंत त्यांच्या भेटीस गेला. भेटीत ठरल्याप्रमाणे सावंत कुडाळकर चाल करून गेला. शर्थीची झुंज मांडून त्याने मराठ्यांना पराभूत केले. कुडाळ सावंतांच्या ताब्यात गेले. अजीजखान वेंगुर्ला येथे गेला होता. य

आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇*९ जून १६५९*

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *९ जून १६५९* ९ जून १६५९ रोजी औरंगजेबाने दारा शिकोह याला कैद केले. कैदी दाराला पकडल्या गेल्यानंतर पूर्ण कल्पना होती की आपण मारले जाणार आहोत. दाराला देहांताची शिक्षा देण्यापूर्वी औरंगजेबाने त्यास निरोप पाठवून असे विचारले की,  "दैव आज तुला जितके प्रतिकूल झाले आहे , तितकेच अनुकूल झाले असते. आणि मला (औरंगजेबाला) तू कैद केले असतेस तर तू काय केले असते..? यावर दाराने राजपुत्र  या दृष्टीने आपल्या व्यक्तित्वास साजेसे उत्तर दिले... "अशी परिस्थिती आली असती तर (मी) तुझ्या शरीराचे चार तुकडे करून दिल्लीच्या चार दरवाजांच्या पुढे उघडे फेकून देण्यास सांगितले असते"  हे उत्तर कळविल्यानंतर औरंगजेबाने दारास देहांताची शिक्षा फर्मावली. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *९ जुन १६६१* महाराजांचा महाड येथे मुक्काम !  महाराजांनी कुडाळकर सावंतांकडे दुर्लक्ष केले व ते किल्ले राजगडाकडे जाण्यासाठी पुढे निघाले. महाराज महाडला पोहोचले. महाड येथे मुक्काम सुमारे २ दिवस होता. राजापुरचे सुभेदार रावजी पंडितही महाराजांच्या आज्ञेनूसार तीथे आले होते. राजापुरला जे इंग्

पुण्याजवळच्या पिपळे सौदागर सारख्या आधुनिक शहरी भागात आज ही परंपारिक रूढी,परंपरा,शेती,आणि मातीची सेवा करणारे व्यवसायीक महेंद्र व महेशशेठचे वडील प्रगतशील शेतकरी कै.बाळकृष्ण झिंजुर्डे यांचा पशुसंवर्धनाचा आणि सेवेचा वारसा आणि मुलांना केलेल्या आदर्श संस्कारामुळेच आणि झिंजुर्डे बंधु नी नित्य नियमाने जपला या सेवेचे फळ म्हणूनच यंदाच्या जगतगुरु संत तुकाराम महाराज पालखी सोहळ्या निमित्त झिंजुर्डे परीवाराच्या राजा व सोन्या या बैल जोडीला मान लाभला आहे.याचा सर्वांना अभिमान आहे.

Image
श्री संत तुकाराम महाराजांच्या 338 व्या पालखी देहू सोहळ्याचे प्रस्थान यंदा 10 जूनला होणार असून हा सोहळा 28 जूनला पंढरपूरला दाखल होईल. येथे 19 दिवसांचा प्रवास करून पालखी सोहळा 29 जून 2023 ते 3 जुलै 2023 या कालावधीत हा पालखी सोहळा पंढरपूर येथे मुक्कामी राहील. पालखी रथ ओडण्यासाठी बैल जोड्या कश्या निवडतात. बैलजोडीची निवड कोण करतात? दरवर्षी आषाढी वारीत बैलजोडीला मान असतो. हा मान आपल्याला मिळावा यासाठी अनेक मालक इच्छुक असतात. त्यात जगद्गुरु श्री संत तुकाराम महाराज संस्थान देहूचे अध्यक्ष, विश्वस्त आणि प्रमुखांसोबतच सात वारकरी बैलजोडीच्या निवड समितीत असतात.  बैलजोडीची निवड कशी केली जाते? - बैलजोडी मालक शेतकरी असायला हवा. - मालकांच्या कुटुंबियांची माहिती घेतली जाते. - कुटुंबीय वारकरी आणि माळकरी असायला हवेत. - वारीत सक्रिय सहभाग असायला हवा. - बैलांच्या अनेक जाती आहेत. त्यात सोरटी, जरशी आणि खिल्लार या बैलांच्या जातीचा समावेश आहे. त्यात खिल्लार जातीच्या बैलांची निवड केली जाते. - खिल्लार जातीचे बैल रांगडे असतात. त्यामुळे या बैलांना प्राधान्य दिलं जातं. - वशिंडाचा आकार तपासला जातो. - बैलाचे शिंग सारख

आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇*७ जून १६६६*आग्र्याहून सुटका प्रकरण

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *७ जून १६६६* आग्र्याहून सुटका प्रकरण 🚩 छत्रपती शिवाजी महाराजांनी आपल्याबरोबर आणलेल्या फौजेला रजा देऊन दक्षिणेत पाठवण्यासाठी औरंगजेबाकडे परवाने मागितले. 🚩 छत्रपती शिवरायांनी रामसिंगला आपल्या जामिनकीतून मुक्त होण्यास सांगितले परंतू रामसिंगने स्पष्ट नकार देत आपली जबाबदारी सोडली नाही. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *७ जून १७५५* मराठ्यांचे निशाण ग्वाल्हेरच्या किल्यावर डौलाने फडकले मराठी फौजांनी आणखी एक पराक्रम गाजविला. कुंभेरच्या मराठे-जाट संग्रामात गोहदच्या भीमसिंग जाटाने मराठ्याविरुद्ध भाग घेतला होता. रघुनाथरावाने या जाटाचे पारीपत्य करण्याची कामगिरी विठ्ठल शिवदेवाकडे सोपविली. गोहादचा किल्ला ग्वाल्हेरच्या ईशान्येस बावीस मैलावर होता. विठ्ठल शिवदेवाने ग्वाल्हेर व गोहाद या दोन्ही ठिकाणच्या किल्यांना मोर्चे लावले. विठ्ठल शिवदेवच्या अनुपस्थितीत भीमसिंग जाटाने ग्वाल्हेरचे मोर्चे उधळून ग्वाल्हेरात प्रवेश केला. विठ्ठल शिवदेवाच्या कित्येक सैनिकांनाहि त्याने कैदेत टाकले. त्यांच्या सुटकेसाठी रदबदली करण्यास आलेल्या विठ्ठल शिवदेवाच्या वकीलाचा अपमान कर

आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇*८ जून १६४९*

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *८ जून १६४९* छत्रपती शिवरायांनी चाकणचा संग्रामदुर्ग घेतला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *८ जून १६६६* आग्रा कैदेत असताना छत्रपती शिवरायांनी सोबत असलेला काही अनावश्यक फौजफाटा औरंगजेबाचे परवाने घेऊन स्वराज्याकडे पाठविण्यास सुरूवात केली. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *८ जून १६६८* व्हिसेरेईचे पेडण्याचे सुभेदार विरो पंडीतास पत्र "उपद्व्यापी देसायांना आमच्या राज्यातून हाकलून देण्यात आले आहे. व्हिसेरेईने महाराजांनाही ही गोष्ट कळविल्याचा पुरावा उपलब्ध आहे. गोव्याच्या व्हिसेरेईने बंडखोर देसायांना गोवा राज्यातून हाकलून लावले ते अर्थात कुडाळ मध्ये परत गेले. परंतु महाराजांनी त्यांना पकडून शासन न करता औदार्याने वाढविले. त्यानंतर त्यांनी ज्याअर्थी बंडाळी माजविल्याचा पुरावा उपलब्ध नाही. त्यावरून ते महाराजांचे प्रजाजन म्हणून कुडाळ मध्ये राहीले असले पाहिजेत. महाराजांचा व पोर्तुगिजांचा जो तह झाला तो महाराजांना फायदेशीर नव्हता, असे काही इतिहासकारांचे म्हणणे आहे. परंतु अन्य काही इतिहासकारांचा असा दृष्टिकोन आहे की एका परकी राजवटीने महाराजांशी समान पातळीवर तह केल

शिवकालीन खडक फोडण्याची पद्धत

Image
शिवकालीन खडक फोडण्याची पद्धत  गडावर एका रेषेत छिद्रे पाडून, त्या छिद्रांमध्ये सुके सागवानी लाकडे (खुटी) घुसवली जायची त्या लाकडाला वरून पाणी देत जायचे. एक आठवड्यात लाकूड फुगून खडक फुटतो आणि आपल्याला पाहिजे त्या आकारात खड्डा मिळतो. यातील बाहेर काढलेले दगड सुद्धा तुकडे तुकडे न होता चांगल्या स्थितीत आणि आकारात मिळतात, गडकिल्ल्यां वर आपल्याला पाण्याची टाकी आयताकृती- चौकोनी कोरलेली दिसतात आणि बुरुजाचे दगड चोकोनी च दिसतात ते या तंत्रज्ञाना मुळे (त्या काळात दगड फोडण्यासाठी दारूगोळा उपलब्ध होता. तरी शिवछत्रपती पर्यावरण पूरक मार्ग वापरायचे. ही पद्धत वापरली नसती तर बुरुज बांधायला लागणारे चिरे खालून वर चढवावे लागले असते. त्यामुळे कमी वेळेत, कमी सहित्यानिशी कर्मी पैसा कमी मनुष्यबळ वापरून महाराजांनी जास्त गडदुर्ग बांधले,)

६ जून १६७४*शिवराज्याभिषेक दिन...६ जून १६७४ रोजी छत्रपती शिवाजी महाराजांना रायगडावर राज्याभिषेक करण्यात आला. त्या दिवसापासून छत्रपती शिवाजी महाराजांनी शिवराज्याभिषेक शक सुरू केला आणि शिवराई हे चलन जारी केले. या शिवाय नवी कालगणना सुरू होऊन नवा शक सुरू झाला, फारसी-संस्कृत शब्दकोश बनवला गेला. यामध्ये फारसीच्या जागी संस्कृत शब्द वापरणे यासाठी हुकुम जारी केले. तसेच पंचांगशुद्धी करण्याची सक्ती केली. यासाठी कृष्ण दैवज्ञ नामक ज्योतिषी आणवला. या ज्योतिष्याने ग्रंथ लेखन करावे आणि संबंधितांना रित घालून द्यावी असा आदेश दिला. तसेच त्याज कसडून 'करणकौस्तुभ' नामक ग्रंथही लिहवून घेतला.

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *६ जून १६६०* व्याघ्रगड उर्फ वासोटा मराठ्यांनी जिंकला शिवाजी महाराजांनी जावळी जिंकल्यानंतर आसपासचे अनेक किल्ले घेतले, पण वासोटा जरा दूर असल्याने घेतला नाही. पुढे शिवाजी महाराज पन्हाळगडावर अडकले असताना, आपल्या मुखत्यारीत मावळातील पायदळ पाठवून त्यांनी वासोटा किल्ला दि ६ जून १६६० रोजी घेतला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *६ जून १६७४* शिवराज्याभिषेक दिन... ६ जून १६७४ रोजी छत्रपती शिवाजी महाराजांना रायगडावर राज्याभिषेक करण्यात आला. त्या दिवसापासून छत्रपती शिवाजी महाराजांनी शिवराज्याभिषेक शक सुरू केला आणि शिवराई हे चलन जारी केले. या शिवाय नवी कालगणना सुरू होऊन नवा शक सुरू झाला, फारसी-संस्कृत शब्दकोश बनवला गेला. यामध्ये फारसीच्या जागी संस्कृत शब्द वापरणे यासाठी हुकुम जारी केले. तसेच पंचांगशुद्धी करण्याची सक्ती केली. यासाठी कृष्ण दैवज्ञ नामक ज्योतिषी आणवला. या ज्योतिष्याने ग्रंथ लेखन करावे आणि संबंधितांना रित घालून द्यावी असा आदेश दिला. तसेच त्याज कसडून 'करणकौस्तुभ' नामक ग्रंथही लिहवून घेतला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *६ जून १६९६* कासिमखानाच्य