nitinghadage.blogspot.com या असलं मराठमोळी लेखणी असलेली साईटमध्ये विविध वि.लेख लेखन व संकलन करत आहे

भाई गणपतराव देशमुख (आबा) १० ऑगस्ट १९२७ रोजी पिंपरी तालुका मोहोळ येथे जन्म झाला. बी.ए. एल एल. बी. चे शिक्षण घेतलेल्या गणपतरावांनी सांगोला कोर्टात वकिलीला सुरूवात केली. १९६२ सालच्या विधानसभा निवडणुकीत शेतकरी कामगार पक्षाच्या वतीने निवडणूक लढविली आणि तेंव्हापासून सलग ११ वेळा सांगोला मतदार संघाचे नेतृत्व केले. १९७८ ते १९८० या काळात पुलोद सरकारमध्ये कृषी व ग्रामविकास खात्याचे कॅबिनेट मंत्री तर अघाडी सरकारच्या काळात सन १९९९ ते २००२ वन व रोजगार हमी मंत्री म्हणून मंत्रीपदे भूषविली पण अखेरपर्यंत ते शेकाप पक्षातच राहिले. असा हा गिनीज बुक मध्ये नोंद झालेला एकमेव आमदार गणपतराव देशमुखांचे वयाच्या ९४ व्या वर्षी निधन झाले. "भाई गणपतराव देशमुख (बी.ए. एल एल. बी.) यांच्या स्मृतिदिनानिमित्त विनम्र अभिवादन" 🙏🏻🙏🏻🙏🏻💐💐💐

*२७ जुलै इ.स.१६७३* *छत्रपती शिवाजी महाराजांनी अजिंक्यतारा व सज्जनगड जिंकून घेतला. व मराठा फौजेने सातारा प्रांत स्वराज्य दाखल करून घेतला.*

महाबळेश्‍वर येथील दुर्लक्षित राहिलेले श्रीकृष्णामाईचे देवालय सातारा जिल्ह्यातील महाबळेश्‍वर हे महाराष्ट्रातील सुप्रसिद्ध थंड हवेचे ठिकाण, तसेच पर्यटनस्थळ आहे. तेथील जुने महाबळेश्‍वर हे क्षेत्र महाबळेश्‍वर या नावानेही ओळखले जाते. क्षेत्र महाबळेश्‍वर येथे अति प्राचीन असे श्री महाबळेश्‍वर, श्री पंचगंगा आणि श्री कृष्णादेवी यांचे भव्य देवालय आहे. महाबळेश्‍वराला पर्यटनासाठी येणारा प्रत्येक हिंदू श्री महाबळेश्‍वर, श्री पंचगंगा देवालयाला भेट देतात; परंतु श्री महाबळेश्‍वर देवालयाच्या मागच्या भागात असलेल्या श्रीकृष्णामाईच्या देवालयात मात्र अल्प प्रमाणात भाविक /पर्यटक जातात. तेथे काही अंतर पायी गेल्यावर पोहोचता येते. कामानिमित्ताने महाबळेश्‍वर येथे जाण्याचा योग आला असता श्री कृष्णामाईच्या दर्शनास गेल्यावर जाणवलेली सूत्रे येथे देत आहे. देवालयाचा इतिहास आणि वैशिष्ट्ये १. श्री कृष्णामाईचे देवालय म्हणजे कृष्णानदीचे उगमस्थान आहे. हे देवालय पवित्र आणि चैतन्यमय असून ते एकप्रकारे जागृत तीर्थस्थानही आहे. जवळजवळ पाच सहस्र वर्षांपूर्वी पांडवांनी या देवालयाची निर्मिती केली आहे. संपूर्ण देवालय दगड

अभंग क्र.४१०२ (अर्थासहित ) विशेष अभंग  चित्ता मिळे त्याचा संग रूचिकर | क्षोभविता दूर तो चि भले ||१|| ऐसी परंपरा आलीसे चालत | भलत्याची नीत त्यागावरी ||२|| हो का पिता पुत्र बंधु कोणी तरि | विजाति संग्रही धरू नये ||३|| तुका म्हणे सत्य पाळावे वचन | अन्यथा आपण करू नये ||४||       तुकाराम महाराज सामाजिक व्यवहारांचं सूक्ष्म विश्लेषण करण्याच्या बाबतीत अतिशय कुशल होते.त्यामुळं ते एकाच विषयाचे अनेक पैलू ध्यानात घेत असत.प्रस्तुत अभंगात त्यांनी संगतीचा एक वेगळाच पैलू शब्दबद्ध केला आहे.ज्याचं मन आपल्या मनाशी जुळतं,त्याचीच संगत आपल्याला आवडते,आपल्याला आनंद देते आणि म्हणून अशा माणसाचीच संगत करावी.जो स्वत:च्या सहवासानं आपल्या मनात क्षोभ निर्माण करतो,आपलं मन अस्वस्थ करून टाकतो,त्याला दूर ठेवणं हेच चांगलं होय.परंपरा अशीच चालत आली आहे.ज्याची संगत भलती-सलती असेल,त्याच्या सहवासाचा त्याग करावा,हीच खरी नीती होय.मग अशी व्यक्ती पिता असो,पुत्र असो,बंधू असो,की आणखी कोणी असो.ज्याचं वर्तन आपल्या मूल्यांशी जुळत नाही,त्याचा सहवास करू नये.आपण सत्य वचनाचं,नातिकतेचं,माणूसकीचं पालन करावं,त्यापेक्षा वेगळं वाग

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२६ जुलै १६८०* कारवारला "बजाजी पंडीत" हा मराठ्यांच्या वतीने इंग्रजांकडून तहात ठरल्याप्रमाणे आगाऊ "होन" वसूल करायचा. पण इंग्रजांनी ते आता नाकारल्यावर "बजाजी पंडीत" यांनी हि गोष्ट "छत्रपती संभाजी महाराज" यांच्या कानावर घातली. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२६ जुलै १६८३* छत्रपती संभाजी महाराज यांच्या राज्यकाळात काझी हैदर मुघलांना जाऊन मिळाला. मआसीर –ए –आलमगिरी  यातील नोंदीनुसार गुरुवार २६ जुलै १६८३ साली “ सीवाचा मुनशी काझी हैदर बादशाहाकडे सेवेच्या इच्छेने आला. त्याला एक अंगरखा, दहा हजार रुपये व दोन हजारी अशी मनसब दिली गेली. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२६ जुलै १९१८* कुळकर्णी वतन खारीज केल्यानंतर २६ जुलै १९१८ रोजी छत्रपती शाहू महाराजांनी एक अनोखी भेट समाजाला दिली. अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी त्यांनी या दिवशी जाहीरनामा प्रसिद्ध केला. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२६ जुलै १९९९* भारत आणि पाकीस्तान यांच्यात झालेल्या "कारगिल" युद्धामध्ये भारताने पाकीस्तानवर विजय प्राप्त केला व "कारगिल" ताब्यात घेतले. 🏇🚩🏇

हे मंदिर  कण्हेरखेडनजीकच्या जांब,  तालुका खटाव च्या हद्दीत येते, एक कच्चा रस्ता अंभेरी च्या वरील बाजूस जातो.आणि   घंटेवरील मजकूर असा , श्री रामलिंग चरणी राणोजी शिंदे पाटील मौजे जांब यांचे कडून (Dhananjay Awasare यांच्या सौजन्याने)नीरज सर 

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२१ जुलै १६५८* औरंगजेब दिल्लीमधे तख्तनशीन गेल्याच महिन्यात औरंगजेबाने बाप शहाजहानला आग्र्यात तुरूंगात टाकले होते व त्यानंतर ६ जुलै रोजी औरंगजेब दिल्लीला आला व तेथील व्यवस्था लावुन तो २१ जुलै रोजी तख्तनशीन झाला. याच दिवशी त्याने स्वतःला 'आलमगीर गाझी' अशी पदवी धारण केली. आलमगीर म्हणजे जग जिंकणारा व गाझी म्हणजे धर्मवीर. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२१ जुलै १६६२* देशबांधवांना सोडवण्यासाठी इंग्रजांचा प्लॅन !  विजापूरची राणी बडी बेगम साहिबा आपल्या मक्केच्या यात्रेवरून हिंदुस्थानला परतायच्या बेतात होती आणि तिच्या आगमनावर इंग्रज लक्ष ठेऊन होते ! पण कशासाठी ? बड्या साहेबीणीचा आणि रायरी वर अडकून पडलेल्या इंग्रजांचा एकमेकांशी काय संबंध होता ? या दोघांचा काहीही संबंध नसला तरी इंग्रजांना असे वाटत होते की बड्या साहेबिणीला जर आपण पकडले तर आदिलशहा तिच्या सुटकेसाठी शिवाजी महाराजांवर दबाव आणेल आणि त्या बदल्यात आपल्याला रायरीच्या तुरुंगातील आपल्या देशबांधवांना सोडवून घेता येईल ! वास्तविक पाहता शिवाजी महाराजांवर अशा प्रकारे दबाव टाकून आपल्या देश

छत्रपती शिवाजी महाराजांचे सावत्र बंधू व्यंकोजी राजेंनी कर्नाटक मधील तंजावर येथे स्वतंत्र राज्य निर्माण केला होत. त्याच तंजावरच्या घराण्यामध्ये सरकुजीराजांचा जन्म झाला.  सरकोजी राजांची पार्श्वभूमी   1777 साली तंजावरच्या राजगदीचे वारस तुळजाजी राजे भोसले वारस नसल्यामुळे. त्यांनी गादीवर दत्तक घेण्याची ठरवले. त्यामुळे सरकोजी राजांना त्यानी अगदी लहान वयामध्ये दत्तक घेतलं. आणि त्यांच्या शिक्षणाची जबाबदारी सी. एफ. श्वार्ट्‌स नावाच्या एका अधीकारी गृहस्थाकडे त्याने सोपविलली . सी. एफ्. श्वार्ट्‌सने त्यास राजपुत्रास उचित असे शिक्षण देऊन इंग्रजी, फ्रेंच, जर्मन, लॅटिन इ. पाश्चात्त्य तसेच मराठी, तेलुगू, हिंदी, उर्दू इ. भारतीय भाषा शिकविल्या.  सरकोजी राजे गादिवरआले. सी. एफ. श्वार्ट्‌स हाच्याकडून त्याना राजकारभारचे धडे मिळाले.सरकोजी राजे याचा राज्याभिषेक होऊन ते गादीवर आले.परंतु सुरुवातीला सावत्र भाऊ अमरसिंग  यांनी मोठं बड करून रडकोजी ला गाडीवरून बाजूला केल. आणि त्याचा सत्ता संगर्ष चालू झाला.तेव्हा घात पात होण्याची शक्यता होती त्यामुळे त्यानी मद्रास येथे आश्रय घेतला. आणि तेथून लढाई चालू ठेव

छत्री (स्मारक) शुजालपूरची. एक प्रेरणा स्थळ .. शिंदेशाही चे संस्थापक श्रीमंत राणोजी शिंदे यांचा 1699 ते 1745 असा केवळ 46 वर्षांचा कालखंड. या अल्पकाळात त्यानी स्वराज्य विस्ताराचे फार मोठे कार्य केले. मुतालकीचे अधिकार व शिक्का त्यांना कर्तबगारीतून मिळाला. तो शिंदे घराण्यानी पराक्रमाने कायम ठेवला. राणोजीनी अनेक मोहिमा जिंकल्या. लाखो रू. उत्पन्नाचा प्रदेश मिळविला. उज्जैन म्हणजेच अवंतिका ही शिंद्यांची राजधानी थाटली. पुढे दौलतराव शिंदे यांच्या काळात ग्वाल्हेर राजधानी झाली. राणोजी यांचे 1745 साली शुजालपूर येथे ऐन तारूंण्यात निधन झाले. जेथे त्यांचे अंत्यसंस्कार झाले त्या नेवाज नदी काठी त्यांची छत्री म्हणजे स्मारक त्यांचे पुत्र श्रीमंत जयाजी शिंदे यांनी उभारली.  छत्रीचे,  बांधकाम, कलाकूसर, घुमट अत्यंत सुंदर आहे. भोवताली प्रशस्त बागबगीचा आहे. छत्री पर्यंत जाणारे रस्ते पक्के व छान आहेत. मा. आयुक्त पुरातत्व आणि संग्रहालय विभाग, मध्य प्रदेश सरकार यांच्या आदेशानुसार त्या छत्रीबद्दलची माहिती हिंदी व इंग्रजी भाषेत छत्रीच्या चबूतर्यावर लिहीली आहे. राणोजींचे हे तर ऐतिहासिक स्मारक

१९ जुलै १७४५* शिंदे घराण्यांचे संस्थापक राणोजी शिंदेची पुण्यतिथी 19जुलै 1745 मराठेशाहीच्या  इतिहासात शिंदे घराणे पराक्रमी व एकनिष्ठ म्हणून प्रसिद्ध . साता-याजवळ २० कि.मी. अंतरावरचे कोरेगाव तालुक्यातील कण्हेर - खेड हे शिंदे पाटलांचे मूळ गाव आहे. याच घराण्यातील राणोजी शिंदे हे पेशवे बाळाजी विश्वनाथ भट यांच्या पदरी नोकरी करीत लागले . पुढे रानोजीं याचा उत्कर्ष हा थोरले बाजीराव पेशव्यांच्या काळात झाला. जुने जाणते लोक आपल्या गणितात बसणार नाही. त्यामुळे आपल्या बरोबर तरुण कर्तबगार शूर लोकांचा भरणा असावा. हा बाजीरावांचा विचार होता. त्यामुळे अगदी सामान्य कुटुंबातील शिंदे व होळकर यांना बाजीरावांनी आपल्या बरोबर घेतले.  बाजीरावांची निवड सार्थ ठरवून शिंदे व होळकरांनी उत्तरेत अनेक पराक्रम गाजवले.  त्यांतील शिंदे घराण्यातील राणोजींनी आपल्या पराक्रमाने उत्तरेतील माळव्याची सुभेदारी मिळवली. बाजीरावांशी राणोजी नेहमी एकनिष्ठ व प्रामाणिक राहिले. त्यांनी मध्यप्रदेशातील उज्जनी येथे आपले बस्तान बसवले. पुढे शिंदेनी ग्वाल्हेर हे आपले वास्तव्य स्थान मिळवले. थोरले बाजीरावाच्या कर्नाटक मोहिमेपासून राणोज

⛳ * 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१९ जुलै १७३९* वसईच्या पाडावानंतर पोर्तुगीज सैन्याला आणि त्यांच्या बायकामुलाना मराठ्यानी गोव्यास जाऊ दिले. परंतु गोव्यातील मराठा सैन्य अजून तिकडे रेंगाळत मागे राहिले होते. साष्टी प्रांतातील मराठा सैन्य माघारा परतले, तरी व्यंकटराव घोरपडे त्या सैन्याबरोबर गेले नाहीत. ते सांगे येथे जाऊन राहिले. दाजीराव भावे नरगुंदकर कुकळ्ळीला ठाण मांडून राहिले होते. पोर्तुगीजांकडून ते आणखी काही उपटण्याची अपेक्षा करीत होते. ती रक्कम मिळाल्याखेरीज ते मडगावहून सैन्य हलविणार नाहीत ह्याची जाणीव होताच पोर्तुगीजानी त्यांच्या हातावर देऊ केलेली रक्कम ठेवून त्याना मडगावचा कोट खाली करावयास लावला. दि. १९ जुल *१९ जुलै १७४५* शिंदे घराण्यांचे संस्थापक राणोजी शिंदेची पुण्यतिथी मराठ्याच्या इतिहासात शिंदे घराणे पराक्रमी व एकनिष्ठ म्हणून प्रसिद्ध होते. साता-याजवळ २० कि.मी. अंतरावरचे कोरेगाव तालुक्यातील कण्हेर - खेड हे शिंदे पाटलांचे मूळ गाव होय. याच घराण्यातील राणोजी शिंदे हे पेशवे बाळाजी विश्वनाथ भट यांच्या पदरी नोकरी करीत होते. मात्र राणोजीचा उत्कर्ष हा थोरले बाजीराव पेशव्यांच्या काळात झाला

#सदर्भ :- ✒️ #मंगेश_गावडे उपाध्यक्ष पुणे जिल्हा यांनी वरील प्रसिद्ध केला असून त्याच्यावरती.लेख लिहला आहे. #अखिल_भारतीय_मराठा_महासंघ इतिहास परिषद संदर्भ-श्री सुनील राजेभोसले यांच्याकडे छत्रपती शाहू राजांनी दिलेला मोडी लिपीतील ताम्र पट व सदर वादाचा सवाल जवाब.

*१९ जुलै १६४७* महादभट मुद्गल पुरंदरे यांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांकडे येऊन सांगितले की, मला पर्वती, पिंपळे सौदागर आणि पिंपरी या प्रत्येक गावात एक एक चावर जमीन याप्रमाणे तीन चावर जमीन आणि पुणे परगण्याच्या जकातखात्यातून दिवाबत्तीकरिता रोज तीन रुके असे इनाम आहे. हे इनाम निजामशाही फर्माने, मलिकअंबराचे खुर्द्खत, वाजीरांनी दिलेली भोगवट्याची पत्रे आणि शहाजीराजांनी दिलेले खुर्दखत यांच्याप्रमाणे शुहूर सन १०४७ पर्यंत चालले आहे. यावर्षी सुभेदार दादाजी कोंडदेव यांना देवाज्ञा झाली म्हणून महालीचे कारकून नवीन खुर्दखत आणा असा आक्षेप घेतात. तरी कृपा करून हे इनाम चालू ठेवण्याची आज्ञा व्हावी. हि सर्व विनंती शिवाजीमहाराजांना या पत्रात उद्धृत केली आहे आणि गतवर्षीपर्यंत ज्याप्रमाणे हे इनाम चालत आले आहे, त्याप्रमाणे पुढे हि चालू ठेवावे असा हुकुम केला आहे.

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१९ जुलै १६४७* महादभट मुद्गल पुरंदरे यांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांकडे येऊन सांगितले की, मला पर्वती, पिंपळे सौदागर आणि पिंपरी या प्रत्येक गावात एक एक चावर जमीन याप्रमाणे तीन चावर जमीन आणि पुणे परगण्याच्या जकातखात्यातून दिवाबत्तीकरिता रोज तीन रुके असे इनाम आहे. हे इनाम निजामशाही फर्माने, मलिकअंबराचे खुर्द्खत, वाजीरांनी दिलेली भोगवट्याची पत्रे आणि शहाजीराजांनी दिलेले खुर्दखत यांच्याप्रमाणे शुहूर सन १०४७ पर्यंत चालले आहे. यावर्षी सुभेदार दादाजी कोंडदेव यांना देवाज्ञा झाली म्हणून महालीचे कारकून नवीन खुर्दखत आणा असा आक्षेप घेतात. तरी कृपा करून हे इनाम चालू ठेवण्याची आज्ञा व्हावी. हि सर्व विनंती शिवाजीमहाराजांना या पत्रात उद्धृत केली आहे आणि गतवर्षीपर्यंत ज्याप्रमाणे हे इनाम चालत आले आहे, त्याप्रमाणे पुढे हि चालू ठेवावे असा हुकुम केला आहे. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१९ जुलै १६५९* गोव्याच्या किल्ल्यातील दालनात वाचले गेलेले छत्रपती शिवाजी महाराजांचे पत्र- छत्रपती शिवाजीराजांचे दंडयाच्या सिद्दी व त्या बंदरातील हबशी (सिद्दीची प्रजा) यांच्याशी

सगुणाबाई यांच्या कन्या असलेल्या कमलाबाई यांचा विवाह स्वराज्याचे सरनौबत असलेले नेताजी पालकर यांच्या मुलाशी म्हणजेच जानोजी पालकर यांच्याशी झाला असल्याचे दाखले आहेत. नेताजींना बाटवून त्यांचा मुहंमद कुलीखान करण्यात आला, त्यानंतर तब्बल नऊ वर्षानी स्वराज्यात परतलेल्या नेताजींना पुन्हा स्वधर्मात घेताना त्यांचे धर्मांतर सर्वांना मान्य व्हावे यासाठी शिवरायांनी आपल्या मुलीचा विवाह नेताजींच्या मुलाशी करून दिला होता.

सूर्यवंशी क्षत्रिय राजेशिर्के घराण्याचे रामराज्य काळापासूनचे संदर्भ आहेत. प्रभू रामचंद्र निजधामास गेल्यानंतर कालांतराने काही वर्षांनंतर राजेशिर्के ह्यांनी आपली प्रथम गादी हस्तिनापुरी येथे स्थापित केली. शिर्के घराण्यातील पूर्वज दिल्ली तख्तावर राज्य करीत होते. त्यांना ‘कुटर बादशाह’ असे म्हणत. इ.स. ५४० पासून त्यांच्याबद्दल सविस्तर माहिती उपलब्ध आहे. चालुक्य राजाशी त्यांचे घट्ट राजकीय संबंध होते व त्यांच्या अधिपत्याखालचा काळ सुवर्णकाळ समजला जायचा. याच घराण्यातील गणोजी राजेशिर्के यांचा विवाह राजकुंवरबाई यांच्याशी झाला होता. शिरकाण,महाड, कोकण – रायगड ते दक्षिणेला सावंतवाडीपर्यंत आणि असा विशाल प्रदेश हे राजेशिर्के यांचे राज्य होते. त्यांचे प्रचंड मोठे आरमार होते.

शिवराय आणि सोयराबाई यांची कन्या असलेल्या दीपाबाई यांचा उल्लेख जरी शिवचरित्रात येत असला तरी त्यांच्याबद्दल फारशी माहिती ऐतिहासिक कागदपत्रात देखील नाही. शिवरायांच्या हेर खात्यातील एक प्रमुख सरदार विश्वासराव उर्फ विसाजीराव यांच्याशी त्यांचा विवाह झाल्याचा उल्लेख एक दोन ठिकाणी आढळतो. बाकीचा त्यांचा इतिहास अज्ञात आहे.

शिवरायांच्या तिसर्‍या कन्या अंबिकाबाई या त्यांच्याप्रमाणेच मुत्सद्दी आणि राजकारण चतुर होत्या. त्यांचा जन्म १६५४ मध्ये झाला होता. शिवरायांचे मुख्य सरदार असलेल्या महाडच्या हरजीराजे महाडीक तारळेकर यांच्याशी त्यांचा विवाह १६६८ मध्ये झाला होता. महाराजांच्या कर्नाटक मोहिमेत हरजीराजे यांनी थोर पराक्रम गाजवला होता. त्यांना ‘प्रतापराव’ ही पदवी प्राप्त होती. परसोजींच्या सात मुलांपैकी हरजीराजेंना शिवाजी महाराजांनी आपली कन्या अंबिकाबाई देऊन सन १६६८ मध्ये सोयरीक केली. संभाजी महाराजांच्या काळात हरजीराजे महाडिक यांनी कर्नाटकसह दक्षिण प्रांत औरंगजेबच्या झंझावाती आक्रमणापासून वाचविला.

राणूबाई म्हणजे शंभूराजांची दुसरी आईच. त्यांना अगदी लहान वयातच वडिलकीची शिकवण झाली होती. आपल्या तीन बहिणींच्या पाठीवर आपला भाऊराया जन्माला आलाय हा त्यांच्यासाठी मोठा आनंद होता. शंभूराजे लहान असताना प्रत्येकवेळी राणूबाई शंभूराजांना त्यांच्या मांडिवर घेऊन झोपवत असे. त्या शंभू बाळासाठी स्वतः अंगाई गायच्या. राणूबाई दिसल्या नाहीत तर शंभूबाळ खुप कासावीस होत. जन्मदाती आपल्याला सोडुन गेली आहे, आपला भाऊ खुप लहान आहे, त्याला आईची आठवण येऊ नये म्हणून राणूबाई शंभूबाळाला स्वतःच्या मांडीवर खेळवत असे. महाराज मोहिम करून जेव्हा गडावर परतायचे आणि आल्यावर महाराज आऊसाहेबांच दर्शन घ्यायचे.. त्यानंतर मात्र महाराजांची नजर शंभू बाळाला शोधायची.आणि शंभूबाळाला शोधत असताना जेव्हा महाराज शंभूबाळाला राणुबाईंच्या मांडिवर निवांत झोपलेले पहायचे तेव्हा महाराजांच्या चेहऱ्यावर मोठ समाधान यायच. रितीरिवाजानुसार राणूबाईचे लग्न सिंदखेडराजा चे कृष्णाजी जाधवराव यांच्याशी झाला. त्या सासरी गेल्या असल्या तरी त्यांच लक्ष कायम शंभूराजांवर राहिले शेवटपर्यंत त्या शंभूराजांच्या पाठीशी खंबीरपणे उभ्या राहिल्या.

शिवाजी महाराज यांच्या ज्येष्ठ कन्या सखुबाई यांचा जन्म इसवी सन १६४८ मध्ये झाला. त्यांचा विवाह फलटणच्या बजाजी नाईक निंबाळकर यांचे जेष्ठ पुत्र महादजी नाईक निंबाळकर यांचेशी १६५६ मध्ये शिवाजी महाराजांनी पुण्यात लावून दिला. या लग्नाला स्वतः सईबाई राणीसाहेब हजर होत्या.

*आषाढी एकादशीचे विशेष। महत्व काय आहे ?*  नारदमुनींच्या सांगण्या वरुन  *श्रीकृष्ण रुक्मिणींनी* तातडीने द्वारकेला निघण्याचा निर्णय घेतला. तथापि निघण्यापूर्वी पंढरीच्या लोकांचे निरोप घेण्यासाठी, श्रीकृष्ण प्रथम पुंडलिकाला भेटण्यास त्याच्या कुटीकडे आले. परंतु आदल्या रात्रीच्या पावसामुळे त्याच्या कुटीसमोर इतस्ततः चिखल पसरली असल्याने त्यांनी अंगणातुनच पुंडलिकास हाक दिली.  साक्षात *"विष्णुदेव"* आपल्या दाराशी आलेले पाहून तो गहिवरला. आणि आदरभावे म्हणाला, " *पांडुरंगा* माझ्या आईवडिलांची मी प्रातर्विधी उरकत असल्याने कृपया तुम्ही कुटीत येऊ नका. मी थोड्याच वेळेत बाहेर येईन ".  श्रीविष्णुंच्या पायाला चिखल लागू नये म्हणून पुंडलिकानं आपल्या हाताजवळच असलेली एक *विट*  उचलली आणि त्याला मनोभावे नमस्कार करून स्वतःच्या व आईवडिलांच्या माथी स्पर्श करून ती त्याने अंगणात टाकली. आणि पांडुरंगास विनंती केली की *"मी बाहेर येईस्तोवर  कृपया तुम्ही ह्या विटेवर उभे रहा."* श्रीकृष्णाने  देखील आपल्या भक्ताच्या विनंतीला मान देऊन आपले *दोन्ही हात कटिवर ठेवून भोळसपणे त्या विटेवर उभे राहून* त्या

श्री योग वशिष्ठ ग्रंथानुसार.... मनुष्य जन्म कशासाठी..सतत ग्रंथ वाचन अध्यात्म श्रवण व देवाचे नाम,तसेच देवाचे कार्य करत राहिले तर मनात इतर विचार येणे हळूहळू कमी होते.पुढे संसारातील त्याच त्याच गोष्टींचा कंटाळा येतो यालाच विरक्ती असे म्हणतात.मग मनुष्य चिंता,द्वेष इत्यादी गोष्टीपासून दूर जातो.तो जे घडेल ती ईश्र्वराची इच्छा समजून सहन करतो.तो दुःख आणि सुख समान मानतो व अतिशय प्रसन्न राहतो.ही स्थिती फार दुर्लभ आहे. लाखो लोकांमध्ये एखाद्याला ती प्राप्त होते.पण अभ्यासाने कधीतरी तरी प्राप्त होतेच होते.मग मनुष्याला विवेक प्राप्त होतो. हे सर्व अतिशय सहज प्राप्त होते फक्त प्रयत्न चालू ठेवणे महत्त्वाचे आहे. श्री वशिष्ठ सांगतात की मनुष्य जन्म यासाठीच प्राप्त झालेला आहे नाहीतर भोग तर प्राण्यांना सुध्दा मिळतात.तेव्हा मनुष्य जन्माचे सार्थक करून देवाची प्राप्ती करून घ्यावी अन्यथा मनुष्य जन्म वाया गेला असे समजावे.

★चंद्रपूर किल्ला(चांदा किल्ला) :   गोंड राजांची राजधानी असलेले चंद्रपूर हे गाव पूर्वी किल्ल्याच्या आत होते. लोकसंख्येच्या विस्तारामुळे चंद्रपूरचा किल्ला आता मध्यवस्तीमध्ये आहे.       चंद्रपूरच्या किल्ल्याचा पाया खांडक्या बल्लाळशहा या गोंड राजाने घातला. त्याने चंद्रपूर येथे राजधानी वसवली. चंद्रपूरचा किल्ला वसवण्यामागे एक लोककथाही या भागात प्रचलित आहे. ही बहुचर्चित कथा या किल्ल्याच्याही बाबतीत सांगितली जाते. खांडक्या बल्लाळशाहच्या पदरी तेल ठाकूर नावाचा एक वास्तुशास्त्रज्ञ होता. त्याला इ.स. १४७२ मध्ये येथे किल्ला बांधायला सांगितले. तेल ठाकूराने पहाणीकरुन साडेसात मैलाच्या परिघाची आखणी केली आणि पायाभरणी केली. खांडक्या बल्लाळशहाच्या मृत्युनंतर त्याचा मुलगा हीरशहा गादीवर आला. त्यानेही परकोटाच्या चार वेशी उभारल्या. हत्तीवर आरुढ असलेला सिंह हे त्यांच्या शौर्याचे प्रतिक होते. हे प्रतिक त्यांनी राजचिन्ह म्हणून स्विकारले. ते चिन्ह वेशीच्या चारही बाजूंना कोरुन घेतले. मात्र या चिन्हांमधील सिंहाचा आकार हत्तीच्या दुप्पट तरी मोठा दाखवलेला आहे. चार दिशांना चार बलदंड दरवाजांबरोबर चार उपदिशांन

अण्णा भाऊ साठे स्मृतिदिनानिमित्त  विनम्र अभिवादन. अण्णा भाऊ साठे या नावाने प्रसिद्ध असलेले तुकाराम भाऊराव साठे हे महाराष्ट्रातील एक समाजसुधारक, लोककवी आणि लेखक होते. साठे हे अस्पृश्य समाजात जन्मलेले दलित होते आणि त्यांचे संगोपन आणि ओळख हे त्यांच्या लेखन आणि राजकीय कार्यात केंद्रस्थानी होते. त्यांचे लेखन सामाजिक आणि राजकीयदृष्ट्या कृतिशीलतेवर आधारलेले होते. जन्म नाव तुकाराम भाऊराव साठे टोपणनाव अण्णा भाऊ साठे कार्यक्षेत्र लेखक, साहित्यिक साहित्य प्रकार शाहिर, कथा, कादंबरीकार चळवळ संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ अण्णा भाऊ साठे यांचे साहित्य हे परिवर्तनाला दिशा व चालना देणारे ठरले आहे. महाराष्ट्राच्या एकूणच जडणघडणीत आणि परिवर्तनात या साहित्याचे योगदान हे महत्त्वपूर्ण ठरलेला आहे. अजरामर अशा या साहित्याने उपेक्षितांच्या अंतरंगाचा वेध घेण्याचा प्रयत्न केला. उपजत बुद्धिवादी म्हणून त्यांच्या साहित्याचा धांडोळा घेता येतो. आजही मोठ्या संख्येने विद्यार्थी व अभ्यासक त्यांच्या या साहित्याचा संशोधनात्मक अभ्यास करताना दिसतात. संयुक्त महाराष्ट्राची चळवळ लोकमानसात रुजविण्याचे महत्त्वपूर्ण काम शाहीर

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१८ जुलै १६६६* हस्ब -उल- हुक्म प्रमाणे महाराजांनी मागीतलेले ६६००० रू. कुमार रामसिंगा कडून मिळाले. या आधी महाराजांनी अनेक अर्ज बादशहाकडे केले होते. मला जाऊ द्या, मी माझे किल्ले भांडून जिंकून बादशहास देतो. बादशहा अर्ज नकारत होता १८ जुलै च्या पत्रात अर्जाचा पुनर्विचार करण्यास रामसिंगास सांगत आहेत. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१८ जुलै १६७२* साल्हेर गड मोहीम छत्रपती शिवरायांनी ठाकुरजी उर्फ पतंगराव जाधवरावांचा (जाधवरावांचा नसून मोगलांचा) पराभव करून "नाशिक" स्वराज्यात आणले. इ.स.१६७२ साल्हेर गड मोहिमेसमयी दक्षिणेत  मोगल सुभेदार बहादुरखान हा होता व नाशिकचा ठाणेदार हे जाधवरावांच्या थोरल्या शाखेचै ठाकुरजी उर्फ पतंगराव जाधवराव हे लखुजीरावाचे जेष्ठ पुत्र दत्ताजीराव यांचे द्वितीय चिरंजिव हे होते व सिद्दी हीलाल हे वणी दींडोरीचे ठाणेदार होते... छत्रपती शिवरायांच्या सैन्याचा या मोहिमैत ठाकुरजी जाधवराव व सिद्दी हीलाल यांनी पाहिजे तसा प्रतिकार केला नाही.. कारण हे दोघे शिवरायांशी संधान बांधुन होते... याकारणे ठाकुरजी आणी हीलाल यांचा सरसुभेदार ब

सातारा जिल्ह्यातील गुरसाळे, ता.खटाव येथील, अमोल जाधव यांचे कुटुंब उदरनिर्वाहासाठी बिहार येथे वास्तव्यास आहे. शनिवारी मध्यरात्री २ वाजता त्यांच्या राहत्या घरात गॅसच्या गळतीने मोठा स्फोट होऊन, कुटुंबातील चार लोक मोठ्याप्रमाणात भाजले. त्यांना तात्काळ पाटणा येथे खाजगी दवाखान्यात दाखल करण्यात आले. परंतु तेथील डॉक्टरांनी रुग्णांना पुढील उपचारांसाठी पुणे किंवा मुंबई येथे भाजलेल्या रुग्णांवर उपचार करणाऱ्या स्पेशल दवाखान्यात हलविण्यास सांगितले. त्यानंतर या कुटुंबाच्या नातेवाईकांनी पुढील उपचारासाठी पुण्याला नेण्याचा निर्णय घेतला आणि एअर अँब्युलन्स (Air Ambulance) मिळवी यासाठी प्रयत्न सुरू केले. त्यावेळी एका नातेवाईकाने सांगलीचे आमदार अनिल बाबर यांचे मार्फत, मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांना संपर्क केला. संपर्क झाल्यावर नातेवाईकांनी सर्व हकीकत मुख्यमंत्र्यांना सांगितली. त्यानंतर तात्काळ सूत्रे फिरण्यास सुरुवात झाली. खासदार डॉ. श्रीकांत एकनाथ शिंदे यांनी प्रथम आणि नंतर स्वतः मुख्यमंत्री एकनाथजी शिंदे यांनी, केंद्रीय हवाई वाहतूक मंत्री ज्योतिरादित्य सिंधिया यांना अतितात्काळ, शासकीय एअर अँब्युलन्स मिळण्

रामचंद्र गणपती नायकवडी व लक्ष्मीबाई याच्या पोटी नागनाथ नायकवाडी याचा वाळव्यातल्या एका शेतकरी कुटुंबात जुलै १५ इ.स. १९२२ साली त्यांचा जन्म झाला.  पुढे शिक्षण, पहिली ते सहावीपर्यंत वाळवा, सातवी आष्टा येथे आणि आठवी ते मॅट्रिक राजाराम हायस्कूल, कोल्हापूर येथे शिकले. आणि त्यानी. मॅट्रिकचे शिक्षण अर्ध्यात सोडून त्यांनी स्वातंत्र्य चळवळीत सहभाग घेतला. स्वातंत्र्यानंतर १९४७-४८ला ते मॅट्रिक झाले. 1942 च्या स्वातंत्र्यपूर्व काळात अगदी बालवयातच आपल्या कोवळ्या मुठीत क्रांतीचा अंगार आणि धगधगता निखारा घेऊन ते घरात पुन्हा पाऊल न ठेवण्याची शपथ घेऊन घराबाहेर पडले. सन १९३० - क्रांतिसिंह नाना पाटील यांच्याशी विद्यार्थी दशेत ओळख झाली. आणि त्याच्याशी जोडले. सन १९३९ - कर्मवीर भाऊराव पाटील यांची भेट. सेवादलात सक्रीय सहभाग घेतला. पुढे सन१९४० - कामेरी जि. सांगली येथे पहिली विद्यार्थी परिषद घेतली. ८ ऑगस्ट १९४२ - कॉंग्रेसच्या करेंगे या मरेंगे चळवळीत सहभाग. देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी आपल्या प्राणांचीही परवा न करता क्रांतीकार्य करणारे ज्येष्ठ स्वातंत्र्यसैनिक नागनाथअण्णा नायकवडी यांचे आज मुं

⛳ *आजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१५ जुलै १५८३* दोन पराभव पत्करले तरी पोर्तुगीज सैन्य आणि मिशनरी नाउमेद झाले नाहीत... ते आता पुरते हट्टास पेटले होते. दि.१५ जुलै १५८३ या दिवशी ते मोठ्या संख्येने कुकल्लीवर तिसऱ्यांदा चालून आले परंतु हिंदू आता थकले होते. त्यांना बाहेरुन कुमक येण्याची आशा नव्हती त्यांनी कुकल्लीचा कोट खाली करून आपल्या बायका मुलांसह आदिलशाही अंमलाखालच्या बाल्ली महालात स्थलांतर केले. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१५ जुलै १६११*  मिर्झा राजा जयसिंग यांचा अंबर (सध्याचे जयपूर) येथे जन्म. वडील महासिंह आणि आई दमयंती यांच्या पोटी जन्म घेतलेले मिर्झा राजे जयसिंग हे अतिशय पराक्रमी सरदार होते. वंशपरंपरेने चालत आलेली सरदारी मान आणी सन्मान यामुळे एक स्वतंत्र राजा अशी प्रतिमा त्यांची तयार झाली. त्यांच्या ४ पिढ्यांनी मोगलांची चाकरी केली होती. 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *१५ जुलै १६७४* छत्रपती शिवाजी महाराजांनी जून १६७४ मध्ये स्वतःस राज्याभिषेक करवून घेतला त्यासमयी मोगलांचे दोन सरदार दिलेरखान आणि बहादुरखान हे मोगल साम्राज्याचे संरक्षण करत होते. यावेळी काही कारणास्तव औरंगाजेब याने

🌹ऐतिहासिक औरंगाबाद विषयी महत्वपूर्ण माहिती जपून ठेवा नंतर माहिती मिळता मिळत नाही हे लक्षात ठेवा 🌹 शहराची एकुण ९ नावे - पैठणच्या सातवाहन, चालुक्य, विक्रमादित्याच्या काळात राजतडाग या महाकाय तलावाच्या काठावर वसलेले अश्मकपद, अश्शकपद या नावाने ओळखले जाणारे हे गाव यादवांच्या ताब्यात गेले तेव्हा कटक, कटकी या नावाने ओळखले जाऊ लागले. कटक म्हणजे गड. पूर्वी देवगिरी गडाच्या आधाराने पसरलेली यादवांची राजधानी छावणी भागापर्यंत होती आणि ती कटकी म्हणून ओळखली जात होती. मलिक अंबर आला तेव्हा त्याच्या उच्चारानुसार ती खडकी झाली. तो जोपर्यंत जिवंत होता तोपर्यंत मोघलांना दक्षिणेत पाय रोवताच आलेले नव्हते. एकदा मोघल फौजांनी हे शहर एवढे बेचिराख केले की ते तीन दिवस जळतच होते. आता पुन्हा हे शहर वसणार नाही अशा खात्रीने जहांगिरनामात करकी तीन दिवस जळत राहिल्याचा उल्लेख केलेला आहे. खडकीचा उल्लेख करकी असा केला कारण मोघलांच्या उच्चारात ख आणि ड उच्चारासाठी अक्षरच नाही. त्याऐवजी क आणि र वापरले जात. त्यानंतरही मलिक अंबरने पुन्हा हे खडकी शहर उभे केले. पण मलिक अंबर मरण पावल्यानंतर त्याच्या मुलाने फतेखानाने शहराचे नाव फतेहाब

केदारनाथ मंदिर - न उलगडलेल कोडं झालेले इंजिनीअर आणि भावी इंजिनीअर यांनी आवर्जून ही माहिती वाचावी। केदारनाथ मंदीराच निर्माण कोणी केल ह्या बाबत अनेक गोष्टी सांगितल्या जातात. अगदी पांडवान पासून ते आद्य शंकराचार्य पर्यंत. पण मला त्यात जायच नाही. केदारनाथ मंदिर साधारण ८ व्या शतकात बांधल गेल असाव अस आजच विज्ञान सांगते. म्हणजे नाही म्हंटल तरी हे मंदिर कमीत कमी १२०० वर्ष अस्तित्वात आहे. केदारनाथ जिकडे आहे तो भूभाग अत्यंत प्रतिकूल असा २१ व्या शतकात हि आहे. एका बाजूला २२,००० फुट उंचीचा केदारनाथ डोंगर, दुसऱ्या बाजूला २१,६०० फुट उंचीचा करचकुंड तर तिसऱ्या बाजूला २२,७०० फुटाचा भरतकुंड. अश्या तीन पर्वतातून वाहणाऱ्या ५ नद्या मंदाकिनी, मधुगंगा, चीरगंगा, सरस्वती आणि स्वरंदरी. ह्यातील काही ह्या पुराणात लिहिलेल्या आहेत. ह्या क्षेत्रात मंदाकिनी नदी च राज्य आहे . थंडीच्या दिवसात प्रचंड बर्फ तर पावसाळ्यात प्रचंड वेगाने वाहणार पाणी. अश्या प्रचंड प्रतिकूल असणाऱ्या जागेत एक कलाकृती साकारायची म्हणजे किती प्रचंड अभ्यास केला गेला असेल.  केदारनाथ मंदिर ज्या ठिकाणी आज उभ आहे तिकडे आजही आपण वाहनाने जाऊ शक