सरदार इंद्रोजी कदम

कदम इंद्रोजी - कदम घराण्यांतील एक शाखेंत कंठाजी कदमाच्याच काळांत इंद्रोजी कदम या नांवाचा एक प्रख्यात मराठा सरदार होऊन गेला. हा सातारा जिल्ह्यांतील साप गांवचा राहणारा असून, आपल्या पराक्रमाच्या जोरावर फार योग्यतेस चढला होता. शाहू महाराज दक्षिणेंत येऊन त्यांनीं सातारा येथील छत्रपतींच्या गादीवर आरोहण केलें त्यावेळीं इंद्रोजी कदम याचें प्राबल्य महाराष्ट्रामध्यें इतकें होतें कीं त्याचें नांव केवळ कर्दन काळासारखें वाटत होतें. 

सरदार कदम सुभेदार राणोजी शिंदे यांची सारवाडी होय. थोरले इंद्रोजी कदम स्वतःचं  लष्कर पाळून होते. असे म्हणतात त्यांना सोनं वापरण्याची भारी हौस होती. त्यांच्या घोड्याला सोन्याचे दागिने होते. यांचे वंशज हे ग्वाल्हेर येथे असतात. ग्वाल्हेर दरबारातील पहिल्या पाच सरदारा पैकी होत.  हिंदूस्थानच्या रक्षणासाठी  पानिपत वर धारातिर्थी पडलेल्या सुभेदार दत्ताजी शिंदे यांचे आजोळ होय.

१६७२

पन्हाळयापासून मिरजे पर्यंतचा सर्व भाग शिवाजी महाराजांनी जिंकला. या नंतर मुसलमान सरदार विजापुरास निघून गेले. तेव्हापासून या भागाची सरदारकी मिरजेचे सरदार कदम यांच्याकडे होती.

१७३० बाजीराव बल्लाळ पेशवे यांनी मिरजेचे सरदार इंद्रोजी कदम यांच्या पागेची फडणीशी गोविंद हरी पटवर्धन यांना दिली.

१७३६ सरदार इंद्रोजी कदम हे दिल्लीवरील मोहिमेत कामास आले. पुणं मुक्कामी त्याची मोठी पागा होती. आजही या पागेला `हुजूर पागा' असे नांव आहे.

१७४१ सरदार इंद्रोजी कदम यांच्या पागेची सरदारकी गोविंद हरी पटवर्धन यांना देण्यात आली.

• इंद्रोजी कदम सध्याचे साप ता. रहिमतपूर येथील सरदार होते.

संदर्भ

१) मराठी रियासत - गो. स. सरदेसाई २) मराठी दप्तर रुमाल पहिला - वि. ल. भावे ३) थोरले शाहू महाराज - मल्हार रामराव चिटणीस ४) छत्रपती थोरले शाहू महाराज - आसाराम सौदाणे 

• छत्रपती थोरले शाहूमहाराज यांचे चरित्र ( चीं ग गोगटे )

५) शाहू गौरवग्रंथ