११ मार्च १७९५ “खर्डा किल्ला”....🚩

-
११ मार्च १७९५ “खर्डा किल्ला”....🚩

अहमदनगरच्या आग्नेयेला जामखेड तालुका आहे जामखेड तालुक्यातील प्रमुख गावांमधील एक असलेल्या खर्डा गावात पुरातन ऐतिहासिक असा भुईकोट किल्ला आहे गावाच्या बाजूला असलेला हा किल्ला निंबाळकर सरदारांनी बांधला आहे चौकोनी आकाराची तटबंदी व चार प्रमुख दोन दुय्यम असे एकूण सहा बुरुज असलेल्या उत्तराभिमुख खर्डा किल्ल्याचा दरवाजा शाबूत असून त्यावर एक शिलालेख आहे..


इतिहासातील प्रसिद्ध खरड्याची लढाई ही याच ठिकाणी झाली होती हैदराबादचा निजाम व मराठ्यांमध्ये ११ मार्च १७९५ रोजी लढाई झाली त्यात मराठ्यांनी निजामाचा पराभव केला होता जामखेड तालुक्यातील शिर्डी हैदराबाद राष्ट्रीय महामार्गावरील खर्डा हे गाव ऐतिहासिक वास्तुचे गाव म्हणून प्रसिद्ध आहे मराठवाड्यातून नगर जिल्ह्यात प्रवेश करताना भव्य तटबंदी असलेला भुईकोट किल्ला प्रवाशांचे लक्ष वेधून घेतो महादजी शिंदेचे वारस दौलतराव शिंदे याच्याशी नाना फडणवीसाचे संबंध सुधारलेले होते आणि शिंद्याची विशाल सेना पुणे येथे असल्याने त्याचा फायदा घेऊन मराठा सत्तेचा प्रभाव दक्षिणेत वाढविण्याचे नानाने ठरविले आणि हैदराबादच्या निजामावर लक्ष केंद्रीत करुन त्याच्याकडे थकलेल्या चौथाईची मागणी केली निजामाचा मंत्री मुशीर मुल्कने ही चौथाईची मागणी फेटाळून लावतानाच भोसल्याचा वऱ्हाडातील महसुलावरील अधिकारही नाकारला..

परिणामी पेशवा, दौलतराव शिंदे, तुकोजी होळकर आणि दुसरा रघुजी भोसले यांच्या संयुक्त फौजांनी मार्च इ.स १७९५ मध्ये निजामाच्या प्रदेशावर आक्रमण केले मराठ्यांनी निजामावर आक्रमण केल्यावर निजामाने ब्रिटिशांकडे मदत मागितली परंतु ब्रिटिशांनी मदत नाकारली आणि खर्डा येथे ही निर्णायक लढाई झाली मराठ्यांशी उघड्या मैदानावर तोंड देण्याचे सामर्थ्य निजामाकडे नसल्याने त्याने खर्डा येथील किल्ल्याचा आश्रय घेतला मराठ्यांनी ताबडतोब खर्डा किल्ल्याला वेढा दिला आणि किल्ल्याला होणारा अन्नधान्य आणि पाण्याचा पुरवठा खंडित करुन तटबंदी भोवती भडीमारासाठी तोफा रचल्या शेवटी भयग्रस्त निजामाने १३ मार्च इ.स १७९५ रोजी तहाची याचना करुन लढाईतून माघार घेतली खर्डा येथेच दिनांक १३ मार्च इ.स १७९५ रोजी पेशवे आणि निजाम यांच्यात झालेल्या खर्ड्याच्या तहाने या लढाईची सांगता झाली तहानुसार निजामाने मराठ्यांना पाच कोटी रूपये थकलेल्या चौथाई आणि युद्धखंडणीपोटी देण्याचे मान्य केले स्वत:च्या ताब्यातील एक तृतीयांश प्रदेश मराठ्यांच्या स्वाधीन केला दौलताबादचा किल्ला व त्याच्या सभोवतालचा प्रदेश पेशव्याला देण्यात आला वऱ्हाडचा प्रदेश महसूलासहित नागपूरच्या भोसल्यांना देण्यात आला..

- सह्याद्रीपुत्र दुर्गमहर्षी प्रमोद मारुती मांडे..
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
फोटोग्राफी : जगदीश पाटील...👌🏼♥️🔥

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

घाटगे उर्फ घाडगे घराणे ईतीहास

-
Image
मनसबदार कामराज राजेघाटगे मुळं पुरुष घाटगे उर्फ घाडगे घराणे.* प्राचीन सूर्यवंश.राष्ट्रकुट वंशज,राठोडवंश घाटगे ही पदवी मनसबदार कामराज राजेघाटगे यानी मिळवली . *मनसबदार,वजिर,जहांगीरदार,संस्थानिक,आणि सरदारांमध्यें राजेघाटगे उर्फ घाडगे प्रमुख आहे. हे मूळचे खटाव गांवचे राहणारे व मलवडीचे.ब्राम्हणी राज्यांचा निर्माता "बादशहा हसन गंगू" बामनी यांनी मनसबदार कामराज घाटगे यांचे वडीलो पराजित वतन 16व्या वर्षी कामराज घाटगे यांना मनसबदार केल व जूँने जहागिरी वतन कायम करून दिली होती.कामराज घाटगे हे अतिशय पराक्रमी होते.कामराज यांच्या काळ!त दुर्गादेवी दुष्काळ पडला होता.हेच कामराज घाटगे घराण्याचा जन्माला आलेला न्यात असलेल्या पैकी एकमेव पुरूष आहेत.ते आपलं मुळ पुरुष होय.प्राचीन काळमुख वंश,राठोड राजपुत/महाराष्ट्रात राष्ट्रकुट/घाटगेउर्फ घाडगे  त्या शखेअधि महारष्ट्रात स्थिरावलेले जुने घराणे म्हणजे मलवडी, बुधकर घाटगे होत..पोळ उर्फ शंखपाल यांचे जावई घराणे होत. पुढे नाईक निंबाळकर घराण्याचे आप्त व त्या भागातील रामोशी, व पुंड लोकांचे निर्दालन करणारे विजयनगरचे पण मंडलिक संस्थांनी
Read more

पाच छत्रपती चा सहवास लाभलेले सर सेनापती धनाजी जाधवराव वंशावळ व ईतिहास

-
Image
👉धनाजी जाधव यांची वंशावळ पुढीलप्रमाणे 👉अनिरुद्ध 👉प्रतिबाहु 👉सुबाहुआजचे शिव'कालीन ऐतिहासीक दिनविशेष* ⛳ 🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇🚩🏇 *२८ जून १६५३ 👉दृढप्रहर (द्वारकेहून चंद्रादित्यपूर/चांदोर ला राजधानी आणली)(८६०-८८०) 👉स्युनचंद्र १ (श्रीनगर/सिन्नर नगर वसवून दजैतेथे राज्य स्थापले)(८८०-९००) 👉धडीयप्पा १ 👉भिल्लम १ 👉श्रीराज 👉वद्दीग १ (९५०-९७०) 👉धडीयप्पा २ (९७०-९७५) 👉भिल्लम २ (९७५-१००५) 👉वेसुगी १ 👉अर्जुन 👉भिल्लम ३ (१०२०-१०४५) 👉वद्दीग २ 👉वेसुगी २ 👉भिल्लम ४ 👉स्युनचंद्र २ 👉सिंघण १ 👉मल्लूगी 👉भिल्लम ५ (स्वतंत्र देवगिरी राजधानी वसविले व सार्वभौमत्व घोषित केले)(११८५-११९३) 👉जैत्रपाल १ (काकतीयांशी लढताना युद्धात मारले गेले)(११९३-१२००) 👉सिंघण २ (सम्राट उपाधी घेतली)(१२००-१२४६) 👉जैत्रपाल २ (वडिलांच्या हयातीत मृत्यू) 👉कृष्णदेव (आजोबांचा उत्तराधिकारी झाला)(१२४६-१२६१) 👉रामचंद्रदेव (खिळजीचे मांडलीकत्व पत्करले)(१२७०-१३११) 👉शंकरदेव ( खिळजीकडून पराभव )(१३११-१३१८) 👉गोविंददेव (जाधव आडनाव सुरू केले व बहमणींकडून जहागिरी मिळविली)(१३१८-१३८०) 👉ठाकुरजी (१३८०-१४२९) 👉भूकनदेव/भूतजी (१४२९-१५००) 👉अचलक
Read more

श्री सिद्धनाथ जोगेश्वरी यात्रा निमसोड २०२४ १४/११/२४

-
Image
श्री सिद्धनाथ जोगेश्वरी यात्रेनिमित्त छबिना १३/११/२०२४ निमसोड गावात श्री सिद्धनाथ देवाची मोठी यात्रा भरते. मंदिरासमोर तुळशीविवाह लावला जातो. मोठ्या प्रमाणात ग्रामस्थ उपस्थित असतात. दिपमाळला तेल घातला जात.तुळशी विवाह दिवशी छबिना निघतो.  श्री सिद्धनाथ जोगेश्वरी यात्रेनिमित्त छबिना व्हिडिओ श्री सिद्धनाथ यात्रेनिमित्त श्रींची रथातून मिरवणूक प्रारंभ दुसरा दिवस म्हणजे मुख्य दिवस सिद्धनाथाच्या नावानं चांगभलं जय घोषत उत्साहात यात्रा पार पडते. हजारो भाविक गुलाल खोबऱ्याची उधळण करतात.सिद्धनाथाच्या नावानं चांगभलं जय घोषत निमसोड नगरी दुमदुमून जाते. रथावर अक्षरशहा पैशाचा पाऊस पडतो. नाथबाबा चा वार्षिक यात्रेचा मुख्य दिवस असतो. सकाळी मानकरीयांचे धज दीप माळ ते मंदिराचा कळस असे वाजत गाजत मिरवणूकीत बांधले जातात. सकाळी नऊ वाजल्यापासूनच उत्सवाला सुरुवात होते. गावातील ग्रामस्थ मानकरी उपस्थित श्रीफळ वाढवून पूजन केले जाते.  श्री सिद्धनाथ देवाच्या यात्रेनिमित्त रथयात्रा निमसोड चे ग्रामदैवत श्री सिद्धनाथ देवाच्या यात्रेला हजारो भाविक उपस्थित असतात. गुलाल खोबऱ्याची उधळन होते.
Read more